عفونت ادراری در کودکان

عفونت ادراری در کودکان نسبتا یکی از بیماری‌های شایع به حساب می‌آید به طوری که سه تا پنج درصد دختران و یک درصد پسران به عفونت ادراری مبتلا می‌شود.

عفونت ادراری به علت وارد شدن میکروب به مجاری ادرار به وجود می‌آید چنانچه عفونت فقط مثانه را درگیر کند عفونت مثانه یا سیستیت و اگر کلیه ها را درگیر کند پیلونفریت دچار خواهد شد.

این بیماری می‌تواند باعث تخریب قسمتی از کلیه ها یا ایجاد فشار خون و نارسایی‌های کلیه شود و از این رو اهمیت بسیار زیادی دارد میکروب های ایجاد کننده عفونت اکثر میکروب های موجود در دستگاه گوارش هستند.

در نتیجه تماس طولانی قسمت دستگاه تناسلی یا مدفوع به خصوص در شیرخواران می‌تواند منجر به عفونت ادرار شود.

عوامل مستعد کننده عفونت ادراری چیست؟

سن عفونت ادراری در پسران زیر یک سال و دختران زیر ۱۴ سال بسیار شایع است ختنه شدن پسران نیز عامل مستعد کننده دیگری است.

به طوری که پسرانی که ختنه نشده باشند ۴ تا ۸ برابر پسرانی که ختنه در آنها انجام شده است دچار عفونت ادراری میشود.

عفونت ادراری میان دختران حداقل ۲ تا ۴ برابر پسرانه است.

به طوری که عفونت ادراری در سفیدپوستان بسیار شایع تر است و سیاه پوستان است عوامل ژنتیکی از جمله مواردی است که باید به آن توجه شود چون نسبت سابقه خانوادگی در عفونت ادرار موثر است.

مجرای ادرار در کودکان که دریچه محل اتصال به مثانه شل باشد برگشت ادرار ایجاد می‌شود و کودک را مستعد عفونت ادراری می کند.

انسداد در مجاری ادرار می‌تواند مادرزادی باشد یا به صورت اکتسابی بر اثر سنگ یا عمل جراحی شکمی به وجود بیاید مثانه عصبی مثانه عصبی نتیجه عصبی بودن کودک نیست بلکه به این معنی است که کارکرد اعصاب مثانه با اختلال روبرو شده است.

علت آن می تواند ارثی باشد و یا در اثر تکامل سیستم عصبی کودک در دوران جنینی علت های اکتسابی در مسیر عصب دهی مثانه در نخاع ایجاد شده باشد در بعضی از مواقع مثانه عصبی بسیار شدید است و هیچ علتی برای آن مشخص نشده است.

نگه داشتن زیاد ادرار به طور طبیعی در طی بیداری مثانه باید پر ۲ تا ۳ ساعت تخلیه شود کودکانی که در مقابل ادرار کردن مقاومت می‌کنند می‌توانند مستعد عفونت باشند.

یبوست نیز از جمله مواردی است که کودک را به عفونت ادراری مبتلا می کند به طوری که بدون درمان یبوست عفونت اتفاق می‌افتد.

اگر کودک آمادگی نداشته باشد که بتواند از پوشک گرفته شود می‌تواند ایجاد عفونت ادرار شود علاوه بر این موارد دستکاری سیستم اداری مانند سوندگذاری اگر در شرایط استریل نباشد می تواند باعث عفونت های ادراری می شود.

در چه مواقعی باید عفونت ادراری در کودک شک کنیم

در سنین نوزادی و زیر یک  سال نشانه به صورت طبیعی کم شدن حضرت بدن بی اختیار اشتهایی بی حالی تعریف پذیری شدید شدن حجم ادرار زردی اسهال و از بین رفتن واکنش‌ های نوزادی خودش را نشان می‌ دهد.

در سنین بالا تر نشانه هایی مثل تب بوی بد ادرار سوزش تکرر و بی اختیاری ادرار ایجاد شب ادراری درد در پهلو ها کلیه ها و درد در ناحیه زیر شکم قطع و وصل شدن جریان ادرار و بی قراری در زمان اجرا کردن می‌تواند نشانه‌ هایی از عفونت ادراری باشد.

گاهی عفونت ادراری علائم غیر کلیوی مثل درد های مزمن شکمی اسهال کاهش وزن و بی اشتهایی را به همراه داشته باشه والدین باید هر چند گاهی جریان ادرار کودک خود را مورد بررسی قرار دارند به خصوص کودکان که پوشاک می‌شود.

اگر کودکی بیش از ۲ تا ۳ روز تب پی درپی داشت انجام آزمایش ادرار برای او توصیه می‌شود.

روش تشخیص عفونت ادراری چیست؟

عفونت ادراری با آزمایش و کشت ادرار قابل تشخیص می باشد نمونه اداری باید به صورت اساسی گرفته شود و در فاصله کمتر از دو ساعت تحویل آزمایشگاه شود بهتر است در سطح کشت مثبت قبل از شروع آنتی بیوتیک توسط پزشک مجدداً بازرسی شود.

درصد تب نیاز به انجام آزمایش خون برای مشخص شدن میزان عفونت است و در نوزادان عفونت ادراری و تب دارند باید کشت مایع نخاع انجام شود چون در این زمینه را به راحتی می‌توانند وارد مغز و به مننژیت تبدیل شود.

آیا برای درمان نیاز به بستری کودک وجود دارد؟

تصمیم برای بستری شدن کودک بستگی به سن شدت علائم سابقه قبلی عفونت ادراری نوع میکروب که در کشت ادرار مشخص میشود و نوع آنتی بیوتیکی که میکروب ها آن حساس است.

بررسی کارکرد کلیه سونوگرافی کلیه و شرایط فرهنگی خانواده بستگی دارد و ممکن است عوامل ذکر شده درمان با آنتی بیوتیک های خوراکی یا تزریقی به مدت ۷ تا ۱۴ روز انجام می گیرد.

با درمان آنتی بیوتیک مناسب تب و سایر نشانه ها بعد از ۲ تا ۳ روز بهبود می‌یابند و در بیشتر مواقع نیاز به بستری شدن کودک است.

آیا اقدامات تشخیصی دیگری به جز کشت ادرار لازم است؟

برخی از عفونت های ادراری در بزرگسالان صرفاً با استفاده از آنتی بیوتیک درمان می شود در همه کودکان که حتی یک بار عفونت ادرار تجربه می‌کند سونوگرافی کلیه و مثانه باید انجام شود.

بر طبق شدت عفونت شرایط بالینی شرح حال قبلی کودک و جواب سونوگرافی در مواقعی نیاز به عکس رنگی مثانه است و در مواقعی هم اسکن کلیه نوار مثانه باید انجام شود.

در سونوگرافی کلیه و مثانه انسداد ورم کلیه و اختلالات ساختاری مثانه و کلیه مشخص می‌شود در عکس مثانه مثانه عصبی و برگشت ادرار یا وجود دریچه پیش اب راه را مشخص خواهد شد.

اسکن کلیه انواع مختلفی دارد برای تشخیص وضعیت بافت و میزان کارکرد کلیه و انسداد در پیشاب کارایی دارد در نوار مثانه اطلاعات زیادی از کار کرد اعصاب مثانه به دست آورده می شود.

آیا اقدامات درمانی دیگری به جز مصرف آنتی بیوتیک لازم است؟

در صورت وجود اختلالات کارکرد مصرفی در کنار آنتی‌بیوتیک از داروی تنظیم کننده اعصاب مثانه هم استفاده می‌شود در صورت بسته بودن یا برگشت ادراری شدید امکان کمک گرفتن پس از جراحی وجود دارد

برای پیشگیری از عفونت ادراری کودک چه کاری باید انجام دهد؟

همیشه پیشگیری بهتر از درمان بوده است بنابراین باید از بروز عفونت ادراری پیشگیری شود.

•  مصرف  زیاد آب و تخلیه مثانه هر دو تا سه ساعت یک بار در زمان بیداری
• درمان یبوست
• شستشوی دستگاه تناسلی از سمت جلو به عقب جهت به
•  حداقل رساندن تماس مجاری ادرار با میکروب ‌های مدفوع
• استفاده از لباس‌های زیر نخی و گشاد
• شستشو و تعویض مکرر لباس ها
• نشستن در وان یا لگن ختنه در پسران

درمان کرمک در صورت وجود آن استفاده از آنتی بیوتیک پروفیلاکسی در دوز کم به صورت شبانه در آن ها که برگشت ادرار یا انسداد مثانه دارد می‌تواند به پیشگیری از عفونت های ادراری کمک کند.

مصرف آنتی بیوتیک

پروفیلاکسی شبانه برای جلوگیری از عفونت ادرار در همه کودکان لازم است

خیلی بستگی به سن دفعات تا عفونت ادراری سونوگرافی کلیه و برگشت ادرار و اختلالات ادراری دارد که بین ۳ تا ۵ سال بستگی به شرایط بیمار تجویز خواهد شد.

احتمال عود عفونت ادراری در کودکان چقدر است؟

۶۸ درصد دخترانی که به عفونت های ادراری مبتلا می شوند می توانند طی ۱۸ ماه بعد از آن مجدد مبتلا شوند.

با چه فاصله ای بعد از عفونت ادراری آزمایش ادرار را تکرار کنیم؟

بسته به شرایط هر کودک و توصیه پزشک مربوطه از هر یک ماه تا هر یک سال میتوان آزمایش ادرار را تکرار کرد.

درمان عفونت ادرار در کودکان

برای درمان عفونت ادراری کودکان باید نسخه از آنتی‌بیوتیک‌ ها برای او تجویز شود تا بسته به نوع دارو بین ۱ تا ۴ روز را برای یک روز تا دو هفته به کودک بدهید.

اگر کودک شان بعد از چند روز بهتر شد لازم است قرص را به اتمام برساند اگر این کار را نکنید ممکن است باکتری هایی که باعث عفونت ادراری شده است به طور کامل از بین رفته باشد و دوباره با قدرت پیشگیری بیشتری بر گردن کودک را به مراتب بیمار تر از قبل کند.

اگر کودک شما قادر به خوردن نوشیدنی سازمان چند روز در بیمارستان بستری شود تا داروها را به صورت وریدی به او وارد بدنش کند.

همچنین نوزاد هرچقدر کوچکتر باشد و کمتر از یک ماه باشد در بیمارستان بستری می‌شود دچار انسداد مجاری ادرار باشد ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشد.

در برخی از موارد برای درمان رفلاکس ادرار جراحی انجام می‌دهند اگرچه بسیاری از کودکان تا ۶ سالگی کاملا این عارضه را دارند و بهبود می‌یابد اما پزشک تشخیص می‌دهد که این کار را انجام دهد یا خیر.

در برخی از مواقع استفاده از آنتی‌بیوتیک ‌ها در بلند مدت می تواند از برگشت ادرار به درون مثانه جلوگیری کند.