تومور مغزی چیست؟

مغز اندام بدن است که از سلول‌های عصبی و بافت‌های حمایت‌کننده مانند سلول‌های گلیال و مننژها تشکیل شده است.

سه بخش اصلی در مغز وجود دارد

آنها فعالیت‌های شما را مانند تنفس (ساقه مغز)، فعالیت‌هایی مانند حرکت عضلات به سمت راه رفتن (مخچه) و حواس شما مانند بینایی را کنترل می‌کنند، علاوه بر آن حافظه، عواطف، تفکر و شخصیت ما  را نیز تحت کنترل خود دارد.

تومور در مغز مانند تومورهای سایر قسمت های بدن شما نیست، به دلیل جمجمه، فضای محدودی برای رشد دارد.

این بدان معناست که یک تومور در حال رشد می‌تواند بخش‌های حیاتی مغز را تحت فشار قرار دهد و منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.

یادگیری در مورد علائم احتمالی تومورهای مغزی می تواند به شما کمک کند که بدانید چه زمانی آنها را به پزشک اطلاع دهید.

تومورهای مغزی اولیه می توانند بدخیم (حاوی سلول های سرطانی) یا خوش خیم باشند (سلول های سرطانی ندارند).

تومور اولیه مغز توموری است که از بافت مغز شروع می شود.

اگر یک تومور سرطانی در جای دیگری از بدن شروع شود، می تواند سلول های سرطانی را که در مغز رشد می کنند گسترش دهد؛ این نوع تومورها تومورهای مغزی ثانویه یا متاستاتیک نامیده می شوند، تومورهای مغزی ممکن است در هر سنی ایجاد شوند.

محققان و پزشکان علت دقیق تومورهای مغزی را نمی دانند، عوامل خطر شامل قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان و سابقه خانوادگی تومورهای مغزی است؛ علائم تومورهای مغزی به اندازه، نوع و محل آنها بستگی دارد.

علل و عوامل خطر تومور مغزی

وقتی به شما می گویند تومور مغزی دارید، طبیعی است که تعجب کنید که چه چیزی ممکن است باعث بیماری شما شده باشد، اما هیچ کس دلایل دقیق تومورهای مغزی را نمی داند، پزشکان به ندرت می دانند که چرا یک نفر دچار تومور مغزی می شود و دیگری نه.

محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا احتمال ابتلا به تومور مغزی در افرادی با عوامل خطر خاص بیشتر از دیگران است.

عامل خطر چیزی است که ممکن است شانس ابتلا به بیماری را افزایش دهد. مطالعات عوامل خطر زیر را برای تومورهای مغزی پیدا کرده اند:

پرتوهای یونیزه کننده

پرتوهای یونیزان از پرتوهای ایکس با دوز بالا (مانند پرتودرمانی از یک دستگاه بزرگ که به سمت سر هدایت می شود) و سایر منابع می تواند باعث آسیب سلولی شود که منجر به تومور می شود.

افرادی که در معرض تشعشعات یونیزان هستند ممکن است در معرض خطر افزایش تومور مغزی مانند مننژیوم یا گلیوم باشند.

سابقه خانوادگی

بروز تومورهای مغزی در خانواده به ندرت اتفاق می افتد، فقط تعداد بسیار کمی از خانواده ها چندین عضو مبتلا به تومور مغزی دارند.

محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا استفاده از تلفن همراه، آسیب به سر، یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص در محل کار یا میدان های مغناطیسی عوامل خطر مهمی هستند یا خیر.

مطالعات ارتباط ثابتی بین این عوامل خطر احتمالی و تومورهای مغزی نشان نداده‌اند، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

علائم تومور مغزی

شایع ترین علائم تومور مغزی شامل سردرد است.

بی حسی یا سوزن سوزن شدن در بازوها یا پاها؛ تشنج؛ مشکلات حافظه؛ تغییرات خلق و خو و شخصیت؛ مشکلات تعادل و راه رفتن؛ تهوع و استفراغ؛ یا تغییر در گفتار، بینایی یا شنوایی همه این موارد نشان دهنده تومور مغزی می باشد.

تومورهای مغزی گروه پزشکان بر اساس درجه طبقه بندی می شوند (درجه 1، درجه 2، درجه 3، یا درجه 4 – شدیدترین) درجه با نحوه نگاه سلول ها در زیر میکروسکوپ تعیین می شود.

هر چه عدد درجه بالاتر باشد، سلول‌ها غیرطبیعی‌تر ظاهر می‌شوند و معمولا تومور تهاجمی‌تر رفتار می‌کند.

شایع ترین انواع تومورهای مغزی اولیه در میان بزرگسالان آستروسیتوما، مننژیوم (توموری که از غشاهای اطراف مغز و نخاع ایجاد می شود) و الیگودندروگلیوما هستند.

شایع ترین نوع تومورهای مغزی اولیه در کودکان مدولوبلاستوما، آستروسیتوم درجه I یا II، اپندیموم (یا گلیوما) و گلیوم ساقه مغز است.

مطالعات فاکتورهای خطرساز تومورهای مغزی را شامل تشعشعات یونیزه کننده ناشی از اشعه ایکس با دوز بالا (مثلاً پرتودرمانی در جایی که دستگاه به سمت سر قرار می گیرد) و سابقه خانوادگی پیدا کرده است.

تشخیص تومور مغزی با معاینه مغز و اعصاب (توسط یک متخصص مغز و اعصاب یا جراح مغز و اعصاب)، سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری) ویا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و سایر آزمایش‌ها مانند آنژیوگرافی، تپ ستون فقرات و بیوپسی انجام می‌شود.

تشخیص شما به پیش بینی درمان کمک می کند.

درمان تومور مغزی

متخصصان مغز و اعصاب درمان تومورهای مغزی را بر اساس نوع، محل و اندازه تومور، سلامتی و سن شما قرار می دهند.

گزینه های درمانی ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی (یا ترکیبی از درمان ها) باشد.

مراقبت های حمایتی قبل، در طول و بعد از درمان برای به حداقل رساندن علائم و بهبود کیفیت زندگی شما مهم است.

درمان تومورهای خوش خیم و سرطانی مغز

افراد مبتلا به تومورهای مغزی چندین گزینه درمانی دارند.

گزینه ها عبارتند از جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی بسیاری از افراد ترکیبی از درمان ها را دریافت می کنند.

انتخاب درمان عمدتاً به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع و درجه تومور مغزی
• محل آن در مغز است
• اندازه آن
• سن و سلامت عمومی شما

برای برخی از انواع سرطان مغز، پزشک همچنین باید بداند که آیا سلول های سرطانی در مایع مغزی نخاعی یافت شده است یا خیر.

پزشک می‌تواند انتخاب‌های درمانی، نتایج مورد انتظار و عوارض جانبی احتمالی را شرح دهد.

از آنجایی که درمان سرطان اغلب به سلول ها و بافت های سالم آسیب می رساند، عوارض جانبی شایع است.

قبل از شروع درمان، از پزشک و متخصص خود در مورد عوارض جانبی احتمالی و اینکه چگونه درمان ممکن است فعالیت های عادی شما را تغییر دهد، سوال کنید.

شما و پزشکتان می توانید برای ایجاد یک برنامه درمانی که نیازهای پزشکی و شخصی شما را برآورده می کند، با یکدیگر همکاری کنید.

ممکن است بخواهید با پزشک خود در مورد شرکت در یک کارآزمایی بالینی، مطالعه تحقیقاتی روش های درمانی جدید صحبت کنید.

پزشک شما ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهد، یا ممکن است درخواست ارجاع دهد.

متخصصانی که تومورهای مغزی را درمان می‌کنند شامل متخصصان مغز و اعصاب، جراحان مغز و اعصاب، انکولوژیست‌های عصبی، انکولوژیست‌های پزشکی، انکولوژیست‌های پرتوشناسی و رادیولوژیست‌های عصبی هستند.

سوالاتی که باید قبل از درمان تومور مغزی از پزشک خود بپرسید عبارتند از:

• چه نوع تومور مغزی دارم؟
• آیا خوش خیم است یا بدخیم؟
• درجه تومور چقدر است؟
• انتخاب های درمانی من چیست؟ کدام را به من پیشنهاد می کنید؟ چرا؟
• مزایای مورد انتظار هر نوع درمان چیست؟
• برای آماده شدن برای درمان چه کاری می توانم انجام دهم؟
• آیا لازم است در بیمارستان بمانم؟ اگر چنین است، برای چه مدت؟
• خطرات و عوارض جانبی احتمالی هر درمان چیست؟ چگونه می توان عوارض جانبی را مدیریت کرد؟
• هزینه درمان احتمالا چقدر است؟ آیا بیمه من آن را پوشش می دهد؟
• درمان چگونه بر فعالیت های عادی من تأثیر می گذارد؟
• شانس اینکه بعد از درمان چگونه راه رفتن، صحبت کردن، خواندن یا نوشتن را بیاموزم چقدر است؟
• آیا یک مطالعه تحقیقاتی (کارآزمایی بالینی) برای من مناسب است؟

رایج ترین نوع جراحی برای برداشتن تومورهای مغزی

جراحی اولین درمان معمول برای اکثر تومورهای مغزی است. قبل از شروع جراحی، ممکن است به شما بیهوشی عمومی داده شود و پوست سر شما تراشیده شود.

احتمالاً نیازی به تراشیدن کل سر خود نخواهید داشت. جراحی برای باز کردن جمجمه کرانیوتومی نامیده می شود.

جراح برشی در پوست سر شما ایجاد می کند و از یک نوع اره مخصوص برای برداشتن تکه ای از استخوان از جمجمه استفاده میکند.

ممکن است زمانی که جراح بخشی یا تمام تومور مغزی را بردارد، بیدار باشید. جراح تا آنجا که ممکن است تومور را برمی دارد، ممکن است از شما خواسته شود که یک پا را حرکت دهید، بشمارید، الفبا را بگویید یا داستانی بگویید.

توانایی شما در پیروی از این دستورات به جراح کمک می کند تا از قسمت های مهم مغز محافظت کند. پس از برداشتن تومور، جراح دهانه جمجمه را با یک قطعه استخوان یا با یک قطعه فلز یا پارچه می پوشاند، سپس جراح برش را در پوست سر می بندد،گاهی اوقات جراحی امکان پذیر نیست.

اگر تومور در ساقه مغز یا برخی مناطق دیگر باشد، جراح ممکن است نتواند تومور را بدون آسیب رساندن به بافت طبیعی مغز خارج کند.

افرادی که نمی توانند عمل جراحی انجام دهند ممکن است پرتودرمانی یا درمان های دیگر را دریافت کنند.

ممکن است در چند روز اول پس از جراحی سردرد داشته باشید یا احساس ناراحتی کنید. با این حال، دارو معمولاً می تواند درد را کنترل کند. قبل از جراحی، باید در مورد طرح تسکین درد با پزشک خود صحبت کنید.

پس از جراحی، تیم شما می تواند در صورت نیاز به تسکین بیشتر، برنامه را تنظیم کند. همچنین ممکن است احساس خستگی یا ضعف کنید.

مدت زمان بهبودی پس از جراحی برای هر فردی متفاوت است. احتمالا چند روزی را در بیمارستان سپری خواهید کرد.

سایر مشکلات کمتر رایج ممکن است پس از جراحی تومور مغزی رخ دهد؛ مغز ممکن است متورم شود یا مایع در داخل جمجمه جمع شود. پزشک و متخصص شما را برای علائم تورم یا تجمع مایع تحت نظر خواهند داشت.

ممکن است برای کمک به تسکین تورم استروئید دریافت کنید. ممکن است برای تخلیه مایع به جراحی دوم نیاز باشد.

جراح ممکن است یک لوله بلند و نازک (شانت) را در یک بطن مغز قرار دهد. (برای برخی افراد، شانت قبل از انجام عمل جراحی بر روی تومور مغزی قرار می گیرد.)

این لوله در زیر پوست به قسمت دیگری از بدن، معمولاً شکم، کشیده می شود. مایع اضافی از مغز حمل شده و به شکم تخلیه می شود. گاهی اوقات مایع به جای آن به قلب تخلیه می شود.

عفونت مشکل دیگری است که ممکن است پس از جراحی ایجاد شود. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک  متخصص به شما آنتی بیوتیک می دهد، جراحی مغز ممکن است به بافت طبیعی آسیب برساند.

آسیب مغزی می تواند یک مشکل جدی باشد؛ می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در فکر کردن، دیدن یا صحبت کردن شود.

همچنین می تواند باعث تغییرات شخصیتی یا تشنج شود. اکثر این مشکلات با گذشت زمان کاهش یا ناپدید می شوند.

اما گاهی اوقات آسیب به مغز دائمی است ممکن است به فیزیوتراپی، گفتار درمانی یا کاردرمانی نیاز داشته باشید. که در مواجعه با این مشکل حتما به بخش توانبخشی مراجعه نمایید.

علائم و نشانه های هشدار دهنده اولیه تومور مغزی

علائم تومور مغزی بستگی به قسمتی از مغز دارد که تحت تأثیر قرار گرفته است.

بخش‌های بزرگی از مغز می‌تواند در برخی بیماری‌ها درگیر باشد و ممکن است علائم نسبتا کمی وجود داشته باشد.

از طرف دیگر، ضایعات بسیار ریز ممکن است فاجعه آمیز باشند اگر در بخش مهمی از مغز رخ دهند.

سرطانی که از قسمت دیگری از بدن به مغز سرایت کرده است، تومور متاستاتیک مغزی نامیده می شود. تومورهای متاستاتیک مغزی بسیار شایع تر از تومورهای اولیه هستند.

علائم تومور مغزی به اندازه، نوع و محل تومور بستگی دارد.

علائم ممکن است زمانی ایجاد شوند که تومور به عصب فشار وارد کند یا به بخشی از مغز آسیب برساند.

همچنین، ممکن است زمانی ایجاد شوند که تومور مایعی را که از داخل و اطراف مغز جریان می‌یابد مسدود کند، یا زمانی که مغز به دلیل تجمع مایع متورم شود که این عوامل سبب ایجاد تومور مغزی می گردد.

علائم و نشانه های اولیه ضایعه مغزی اغلب غیر اختصاصی هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• بدترین سردرد زندگیت
• شروع جدید یا تغییر در الگوی سردرد
• سردرد در صبح
• سردردهایی که به تدریج بیشتر و شدیدتر می شوند
• حالت تهوع و استفراغ بدون دلیل
• تغییرات در گفتار، بینایی یا شنوایی
• مشکلات تعادل یا راه رفتن
• تغییر در خلق و خو، شخصیت یا توانایی تمرکز
• مشکلات حافظه
• تکان خوردن یا پرش عضلانی (تشنج یا تشنج)
• بی حسی یا گزگز در بازوها یا پاها
• از دست دادن تدریجی حس یا حرکت در بازو یا پا
• سردرگمی در امور روزمره
• شخصیت یا رفتار تغییر می کند
• تب (در صورت وجود عفونت)
• درد و سفتی گردن (اگر مننژها ملتهب باشند)
• مشکل در ساختن کلمات
• ضعف یا فلج در یک طرف بدن
• تشنج
• تغییرات شخصیتی
• از دست دادن تمرکز
• پرخاشگری و از دست دادن کنترل شخصی

اغلب، این علائم به دلیل تومور مغزی نیستند.

یکی دیگر از مشکلات سلامتی می تواند آنها را ایجاد کند.

اگر هر یک از این علائم را داشتید، باید به پزشک خود اطلاع دهید تا قبل از رشد، مشکلات را زود تشخیص داده و درمان کنید.

برخی از افراد مبتلا به تومورهای مغزی تشنج دارند، به خصوص در افرادی که سابقه تشنج ندارند.

انواع تومورهای خوش خیم و سرطانی مغز

هنگامی که اکثر سلول های طبیعی پیر می شوند یا آسیب می بینند، می میرند و سلول های جدید جای آنها را می گیرند. گاهی اوقات، این روند اشتباه پیش می رود. سلول های جدید زمانی تشکیل می شوند که بدن به آنها نیاز نداشته باشد و سلول های قدیمی یا آسیب دیده آنطور که باید می میرند.

تجمع سلول های اضافی اغلب توده ای از بافت به نام رشد یا تومور را تشکیل می دهد. دو نوع تومور مغزی اولیه و سرطانی وجود دارد.

تومورهای مغزی اولیه می توانند خوش خیم (نه سرطانی) یا بدخیم (سرطان) باشند، معمولاً تومورهای خوش خیم را می توان برداشت و به ندرت رشد می کند؛ تومورهای خوش خیم مغز معمولاً دارای حاشیه یا لبه آشکار هستند.

سلول های تومورهای خوش خیم به ندرت به بافت های اطراف خود حمله می کنند، آنها به سایر قسمت های بدن پخش نمی شوند.

تومورهای خوش خیم می توانند بر نواحی حساس مغز فشار بیاورند و مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کنند.

بر خلاف تومورهای خوش خیم در اکثر قسمت های دیگر بدن، تومورهای خوش خیم مغز گاهی اوقات تهدید کننده زندگی هستند.

تومورهای خوش خیم مغز ممکن است به سرطان تبدیل شوند، تومورهای بدخیم مغز (که سرطان مغز نیز نامیده می شود) حاوی سلول های سرطانی هستند:

تومورهای بدخیم مغز به طور کلی جدی تر هستند و اغلب تهدیدی برای زندگی هستند.

آنها احتمالاً به سرعت رشد می کنند و به بافت مغز سالم مجاور شلوغ می شوند یا به آنها حمله می کنند.

سلول‌های سرطانی ممکن است از تومورهای بدخیم مغز جدا شده و به سایر قسمت‌های مغز یا نخاع گسترش یابند.

آنها به ندرت به سایر قسمت های بدن گسترش می یابند.

آیا تومور مغزی قابل درمان است؟

جواب این سوال بستگی به وضعیت جسمانی شما دارد که باعث میشود شما درمان شوید و یا نشوید و راه های درمانی که برای تومور مغزی وجود دارد میتوان به گزینه های درم جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی و یا از ترکیب این ها برای درمان استفاده کرد.

علائم تومور مغزی چیست؟

علائمی که نشان دهنده تومور مغزی میباشد کم نیست خیلی عوامل وجود دارد که نشان دهنده همین موضوع است مانند:بدترین سردرد زندگیت، شروع جدید یا تغییر در الگوی سردرد، سردرد در صبح، سردردهایی که به تدریج بیشتر و شدیدتر می شوند، حالت تهوع و استفراغ بدون دلیل، تغییرات در گفتار، بینایی یا شنوایی، مشکلات تعادل یا راه رفتن و خیلی موارد دیگر که حتما باید رعایت کنید تا دچار مشکل نشوید و در این مسیر میتونید از التیام بزرگ ترین مرجع پزشکی کمک بگیرید.

“بهترین پزشکان برای درمان تومور مغزی”

 مرجع برندینگ پزشکی التیام